Η ελληνική οικογένεια παρά την μείωση στην κατανάλωση κρέατος στα χρόνια της κρίσης διαθέτει σε εβδομαδιαία βάση κατά μέσο όρο 24 ευρώ για κρέας. Το 96% των ελληνικών νοικοκυριών, σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεση της η ΕΔΟΚ (Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Κρέατος), καταναλώνει κρέας τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, ενώ τέσσερα στα δέκα νοικοκυριά τρώνε κρέας τρεις ή και περισσότερες φορές την εβδομάδα. Η ελληνική αγορά κρέατος έχει συνολικό τζίρο της τάξης των 10 δις. ευρώ και παραμένει μια πολύ δυναμική αγορά παρότι στα χρόνια της κρίσης την τελευταία επταετία απώλεσε σε αξία 1 δις. ευρώ.

Κι όμως, το κρέας έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο, ως μια τροφή “επικίνδυνη” για τον ανθρώπινο οργανισμό, που προκαλεί πολλές παθήσεις, ακόμη και καρκίνο. 

Ωστόσο, σε αυτό το ζήτημα ο Π.Ο.Υ. είναι σαφής: “Δεν υπάρχει κάποια απόδειξη ότι το κόκκινο κρέας προκαλεί καρκίνο. Ο καρκίνος έχει πολυπαραγοντική αιτιολογία και δεν προκαλείται από έναν μόνο παράγοντα. Σχεδόν οι μισοί θάνατοι από καρκίνο οφείλονται σε αιτίες που μπορούν να προληφθούν, και ιδιαίτερα ανθυγιεινές συμπεριφορές όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η παχυσαρκία” αναφέρει χαρακτηριστικά και διευκρινίζει ότι: “Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος δεν θεωρείται βεβαιωμένη αιτία καρκίνου”.

Από όλες τις μελέτες προκύπτει ό,τι, όπως σε πολλές άλλες περιπτώσεις, έτσι και στο κρέας, τα προβλήματα ξεκινούν από την υπερκατανάλωση. 

Η πολύ συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος συνδέεται με προβλήματα υγείας, όπως η καρδιοπάθεια, η ανεβασμένη χοληστερόλη, οι παθήσεις του πεπτικού και ο διαβήτης.

Για αυτό, παρότι η μέση κατανάλωση σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι χαμηλότερη των ορίων που ορίζονται ως υπερβολικά, όλοι οι αρμόδιοι, μεταξύ των οποίων και η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Κρέατος (ΕΔΟΚ), συνιστούν λελογισμένη κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης και ολοκληρωμένης διατροφής. 

Αμερικανοί επιστήμονες συνιστούν η κατανάλωση μαγειρεμένου κόκκινου κρέατος να μην ξεπερνά τα 510 γραμμάρια την εβδομάδα, ποσότητα που αντιστοιχεί σε περίπου σε 6 μερίδες των 85 γραμμαρίων. 

Σημαντικό ρόλο βέβαια έχει και ο τρόπος μαγειρέματος.Το μαγείρεμα σε χαμηλές θερμοκρασίες (περίπου 100 βαθμούς Κελσίου) δημιουργεί πολύ χαμηλότερα επίπεδα καρκινογόνων ουσιών. Για το ψήσιμο στον φούρνο, οι θερμοκρασίες αγγίζουν τους 200 βαθμούς, ωστόσο το κρέας δεν έρχεται σε επαφή με πυρακτωμένες επιφάνειες, οπότε η δημιουργία καρκινογόνων είναι επίσης σε χαμηλά επίπεδα. Υψηλότερα είναι τα επίπεδα στο μπάρμπεκιου, το γκριλ και το τηγάνι.

Στην ερώτηση εάν πρέπει να σταματήσουμε να τρώμε κρέας, ο  Π.Ο.Υ. απαντά ό,τι “το κρέας έχει γνωστά οφέλη για την υγεία”.

Το κόκκινο κρέας περιέχει υψηλά επίπεδα βιολογικής πρωτεΐνης και απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών και των μετάλλων. Περιέχει πλήρεις πρωτεΐνες, που σημαίνει ότι περιλαμβάνει όλα τα αμινοξέα που το σώμα δεν μπορεί να δημιουργήσει μόνο του. Είναι πλούσιο σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως η Β12, που βρίσκεται μόνο σε ζωικής προέλευσης τρόφιμα. Οι βιταμίνες Β6 και Β3 που περιέχει υποστηρίζουν τη λειτουργία του νευρικού και του ανοσοποιητικού συστήματος.

Το κόκκινο κρέας είναι σημαντική πηγή σιδήρου (αιμοσφαιρίνη και μυοσφαιρίνη- αίμα και μυϊκό σύστημα), ψευδαργύρου (ανοσοποιητικό σύστημα), καλίου (φυσιολογική αρτηριακή πίεση), 

φωσφόρου (οστά και ενέργεια) και σεληνίου (αντιοξειδωτικό). 

Αντίθετα, η πρόσληψη βιταμινών Β6 και Β12 από συμπληρώματα διατροφής (όχι πολυβιταμίνες), συνδέθηκε με 30%-40% αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα σε άνδρες, σε σύγκριση με όσους δεν λάμβαναν αυτού του είδους συμπληρώματα.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Αυστραλίας, μιας χώρας με μεγάλη παράδοση στην αιγοπροβατοτροφία. Για να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις του κρέατος στην υγεία των 

καταναλωτών, οι Αυστραλοί κτηνοτρόφοι βελτίωσαν τους τρόπους παραγωγής, μειώνοντας την περιεκτικότητα του κρέατος σε λίπος.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, τα ζητήματα στα οποία δίνεται ιδιαίτερη έμφαση είναι, όπως υπογραμμίζει ο πρόεδρος της ΕΔΟΚ, Λευτέρης Γίτσας, “η ευζωία των ζώων, δηλαδή η μεταχείριση των ζώων σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, η κλιματική αλλαγή, δηλαδή η επίδραση της ζωικής παραγωγής στο περιβάλλον και βέβαια η υγιεινή της διατροφής, κατά πόσον δηλαδή η κατανάλωση κρέατος συνδέεται με προβλήματα υγείας”.

Ειδικά όμως το ζήτημα της μεταχείρισης των ζώων σε όλα τα στάδια της ζωής τους, αλλά και κατά τη διάρκεια της σφαγής, είναι κάτι -αναφέρει ο κ. Γίτσας- που “σαφέστατα ενδιαφέρει όλους τους επαγγελματίες του συγκεκριμένου τομέα. Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι υπάρχει σχετική νομοθεσία, η οποία ενημερώνεται και εκσυγχρονίζεται διαρκώς, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο και σαφέστατα αποτελεί προτεραιότητα και της ΕΔΟΚ”.

Τι λένε οι καταναλωτές

Ακόμη και σε συνθήκες κρίσης, οι καταναλωτές αναζητούν την ποιότητα. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η ποιότητα είναι το κριτήριο επιλογής για το 44% των ερωτηθέντων. 29% αναφέρουν τη διατροφική αξία και τις επιπτώσεις στην υγεία και 15% την τιμή. 

Γεγονός που καταδεικνύει ότι ακόμη και σε συνθήκες κρίσης, η χαμηλή τιμή από μόνη της χωρίς ένα καλό επίπεδο ποιότητας και διατροφικής αξίας δεν είναι αποδεκτή.

Το 68,5% των καταναλωτών συνήθως αγοράζει κρέας από το κρεοπωλείο της γειτονιάς.

Ένα στα πέντε νοικοκυριά (21,2%) αγοράζει συνήθως από το super market, ενώ το

6,5% προτιμά τις μεγάλες κρεαταγορές/υπεραγορές κρέατος.