Η συμβολή της ΚΑΠ στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων για τον αγροτικό τομέα
Ο αγροτικός τομέας της Ευρώπης και πρωτίστως η κτηνοτροφία, καλούνται να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην εκπλήρωση των στρατηγικών της ΕΕ για τη βιωσιμότητα και τη βιοοικονομία, με προτεραιότητα τη μείωση του 55% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030. Η ΚΑΠ αποτέλεσε και θα συνεχίσει να αποτελεί σημαντικό «εργαλείο» για την επίτευξη των ομολογουμένως φιλόδοξων αυτών στόχων, όπως αποδεικνύει έρευνα αξιολόγησης για τον αντίκτυπό της στην κλιματική αλλαγή και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ από τη γεωργία μειώθηκαν περισσότερο από 20% από το 1990, αλλά έχουν μείνει σταθερές από το 2010. Ωστόσο, καθώς η γεωργική παραγωγή συνεχίζει να αυξάνεται, το αποτύπωμα του κλίματος ανά μονάδα παραγωγής βελτιώνεται. Παρόλα αυτά, απαιτείται περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ. Η μείωση επιτυγχάνεται κυρίως με την προστασία των υφιστάμενων αποθεμάτων άνθρακα, ιδίως χάρη στη συντήρηση μόνιμων λειμώνων, που υποστηρίζονται από εκτεταμένα συστήματα βοσκής ζώων. Η αξιολόγηση διαπιστώνει ότι υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω αύξησης της αποθήκευσης άνθρακα στα εδάφη της ΕΕ.
Όπως αναφέρεται στην αξιολόγηση, η στήριξη της κτηνοτροφίας θα έχει θετικά αποτελέσματα σε πολλαπλά επίπεδα. Συγκεκριμένα, η αξιολόγηση τονίζει ότι η μείωση των εκπομπών έχει καλύτερα αποτελέσματα στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις σε αντίθεση με τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Ωστόσο, οι κτηνοτρόφοι διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διαχείριση μεγάλων εκτάσεων γης, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να είναι καταβόθρες άνθρακα (ειδικά όταν διαχειρίζονται μεγάλες περιοχές μόνιμων βοσκοτόπων και τραχιάς βοσκής).
Η αγροτική ανάπτυξη υποστηρίζει τη μείωση των εκπομπών στον τομέα της κτηνοτροφίας μέσω διαφόρων μέτρων, όπως γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα που αφορούν τη διαχείριση ζωοτροφών ή κοπριάς ή επενδύσεις σε σταβλικές εγκαταστάσεις και υποδομές για αποθήκευση κοπριάς, τη στέγαση ζώων κ.ά. Η στήριξη του τομέα της κτηνοτροφίας συμβάλει παράλληλα, στην ενίσχυση οικονομικά ευάλωτων περιοχών, γεγονός που εντάσσεται στις προτεραιότητες της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Σε ότι αφορά την προσαρμογή του κλίματος σχετικά με τον γεωργικό κλάδο, επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της στήριξης της ποικιλομορφίας των καλλιεργειών και των γεωργικών συστημάτων, της επενδυτικής στήριξης για προσαρμογή σε νέες κλιματικές συνθήκες, του περιορισμού της διάβρωσης του εδάφους και της βελτίωσης της ανθεκτικότητας στις πλημμύρες. Ωστόσο, όπως σημειώνει η αξιολόγηση,η καλύτερη στόχευση της υποστήριξης της ΚΑΠ θα οδηγούσε σε αύξηση της αποτελεσματικότητας.
Η κύρια συμβολή των αροτραίων συστημάτων προέρχεται από τη βελτιωμένη διαχείριση της γης, η οποία επιτυγχάνεται κυρίως μέσω γεωργοπεριβαλλοντικών δεσμεύσεων και μέτρων βιολογικής γεωργίας, καθώς και καλλιέργειες σταθεροποίησης αζώτου, όπως η μηδική και η σόγια, που υποστηρίζονται κυρίως με το «πρασίνισμα».
Όμως, η ΚΑΠ έχει επιτύχει λιγότερες μειώσεις εκπομπών σε εντατικά λιβάδια ή αροτραίες εκμεταλλεύσεις. Η υποστήριξη για περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικούς περιορισμούς βοηθά στην πρόληψη της εγκατάλειψης της γης και της απώλειας λιβαδιών, αλλά ο θετικός αντίκτυπος στον μετριασμό του κλίματος (π.χ. με την προστασία των αποθεμάτων άνθρακα στα εδάφη) δεν είναι εγγυημένος, καθώς εξαρτάται από τις πρακτικές που υιοθετούν οι αγρότες στην παραγωγή τους.
Η αξιολόγηση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι με την κατάρτιση και την παροχή συμβουλών στους αγρότες σχετικά με τις τεχνικές και πρακτικές για τη βελτίωση της κλιματικής απόδοσης, η μεγαλύτερη πρόοδος είναι εφικτή.
