Την ουσιαστική στήριξη της πολιτείας ζητεί η ΕΔΟΚ για τη μοναδική αυτόχθονη φυλή χοίρου στην Ελλάδα, τον μαύρο χοίρο, με επιστολή προς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με κοινοποίηση στον υπουργό Σπ. Λιβανό, τον γεν. γραμμ.  Κ. Μπαγινέτα και τον πρ. δ/νσης Δ. Μπάζιο.

Ειδικότερα, η ΕΔΟΚ ζητεί να υποστηριχθεί “και δια της  συνδεδεμένης  ενίσχυσης στο τελικό παραγόμενο κρέας, έτσι ώστε πρώτον να αποφευχθεί ο οικονομικός στραγγαλισμός των χοιροτροφικών μονάδων, και δεύτερον, να εισέλθουν νέοι κτηνοτρόφοι,  βελτιώνοντας παράλληλα τις συνθήκες εκτροφής, τις αποδόσεις των παραγωγικών παραμέτρων και την άριστη ποιότητα του παραγόμενου χοίρειου κρέατος”.

Η επιστολή αναλυτικά έχει ως εξής:

ΠΡΟΣ  ΥΠΑΑΤ

Υπόψιν

κ. Λιβανού Σπήλιου, Υπουργός

κ. Μπαγινέτα Κωνσταντίνου, Γενικός Γραμματέας

κ. Μπάζιο Δημήτριο, Προϊστάμενος Διεύθυνσης α.α.

 

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Σε συνέχεια της δήλωσης σας σε μέλη του Δ.Σ. της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Κρέατος (Ε.Δ.Ο.Κ.) και το ειλικρινές ενδιαφέρον που δείξατε για τη διάσωση, διατήρηση και ανάπτυξη της μοναδικής αυτόχθονης φυλής χοίρου στην Ελλάδα σας γνωρίζουμε τα κάτωθι:

Ιστορική αναδρομή

Ο αυτόχθονος μαύρος χοίρος αποτελεί τη μοναδική φυλή χοιροειδών στην Ελλάδα, του οποίου η εκτροφή χάνεται στα βάθη των αιώνων. Από τα Ομηρικά ακόμη χρόνια επιβεβαιώνεται η συστηματική εκτροφή (Οδύσσεια, ραψ.: ξ’, στ.: 13-17) του αυτόχθονου χοίρου, η οποία έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά και μέσω του Προγράμματος QUBICK (ΕΚΕΤΑ Θεσσαλονίκης) σε Διεθνές Μεσογειακό Συνέδριο. Η εκτροφή του Ελληνικού μαύρου χοίρου συνεχίστηκε μέχρι και την εδραίωση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στον Ελλαδικό χερσαίο και νησιωτικό χώρο. Παρά την μακρόχρονη (πάνω από 400 χρόνια) απουσία (απαγόρευση) εκτροφής χοίρου (λόγω θρησκευτικών περιορισμών εκ μέρους των κατακτητών), η περιορισμένη αλλά σημαντική οικόσιτη εκτροφή, κυρίως στις ορεινές δασώδεις περιοχές, διέσωσε το μαύρο χοίρο και αποτέλεσε τη δεξαμενή γενετικού υλικού για την εξάπλωση της εκτροφής του στις αρχές του 20^ου αιώνα. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν (Μεσοπολέμου – μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο), η οικόσιτη μορφή εκτροφής, έδωσε τη “σκυτάλη” στην εκτροφή μαύρου χοίρου σε επίπεδο οικογενειακής εκτροφής μικρής δυναμικότητας (30 – 50 χοιρομητέρες). Η γεωγραφική κατανομή εκτροφής του αυτόχθονα μαύρου χοίρου περιλάμβανε τον κυρίως κορμό της χερσαίας Ελλάδας και ιδιαίτερα σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα, στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία την Αιτωλοακαρνανία και την Πελοπόννησο. Αυτή η επιχειρηματική δραστηριότητα άρχισε να μεταβάλλεται στις αρχές της δεκαετίας του ’60 λόγω των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών (αστυφιλία, αύξηση του βιοτικού επιπέδου, κ.α.) διαμορφώνοντας νέες τάσεις στην αγορά κρέατος και ως επακόλουθο μία ραγδαία αύξηση στην κατανάλωση χοιρινού κρέατος. Λόγω της μικρής παραγωγικότητας (μικρή δυναμικότητα εκτροφών) και των χαμηλών αποδόσεων, οι εκτροφείς μαύρου χοίρου ήταν πρακτικά αδύνατο να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της αγοράς. Ελάχιστοι χοιροτρόφοι μαύρου χοίρου διατήρησαν μικρούς πληθυσμούς, ενώ αρκετοί γεννήτορες αυτόχθονα μαύρου χοίρου παρέμειναν σε οικόσιτη εκτροφή σε απομακρυσμένες περιοχές της Ελληνικής υπαίθρου.

Υφιστάμενη κατάσταση

Οι ευοίωνες προοπτικές αναβίωσης  εκτροφής του αυτόχθονα μαύρου χοίρου εμφανίστηκαν με την έναρξη των επιδοτούμενων προγραμμάτων βιολογικής κτηνοτροφίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Λόγω της άναρχης ανάπτυξης (χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό και ζωοτεχνική διαχείριση) και συχνά αμφισβητούμενης αξιοπιστίας ίδρυση εκτροφών, δεν θα υπήρχε η αναμενόμενη συνέχεια εάν δεν εκδηλωνόταν τόσο το έντονο ενδιαφέρον του καταναλωτικού κοινού προς το ποιοτικό κρέας του αυτόχθονα μαύρου χοίρου, όσο και το “μεράκι” συγκεκριμένων χοιροτρόφων να αφιερωθούν στη διάσωση, στη διατήρηση και στην εκτροφή του μαύρου χοίρου. Μέσα από αυτή την αξιόλογη προσπάθεια, δημιουργήθηκαν νέες εκτροφές, με παραγωγικές αποδόσεις που συνεχώς βελτιώνονται και με την παραγωγή εξαιρετικά ποιοτικού χοίρειου κρέατος με υψηλή αποδοχή από το Ελληνικό καταναλωτικό κοινό. Όπως προκύπτει από το επισυναπτόμενο 1270/270645 από 30-09-20 έγγραφο του Υ.Π.Α.Α.Τ/ Δ/νση ζωικών γενετικών πόρων, ο συνολικός αριθμός των πιστοποιημένων αυτόχθονων μαύρων χοίρων είναι  μόλις 3.510 ζώα και οι εκτροφείς στην επικράτεια είναι πενήντα εννέα (59) άτομα.

Αν και μικρή η δυναμικότητα γεννητόρων των εκτροφών αυτόχθονα μαύρου χοίρου στην Επικράτεια, οι προοπτικές ανάπτυξης είναι εξαιρετικές και δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση τόσο των παραγωγικών (καλύτερο – αποτελεσματικότερο συντελεστή μετατρεψιμότητας της ζωοτροφής και αύξηση του ημερήσιου βάρους αντίστοιχα) όσο και των αναπαραγωγικών παραμέτρων (πολυδημία, μειωμένη θνησιμότητα χοιριδίων, ελαχιστοποίηση μη παραγωγικών ημερών κ.α.).

Πρέπει στο σημείο αυτό να σημειώσουμε τις ημι-εκτατικές ή εκτατικές συνθήκες εκτροφής, όπως και το γεγονός ότι ως αυτόχθων φυλή, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η ενσωμάτωση και η ανθεκτικότητα στις καιρικές συνθήκες και η αντοχή στις ασθένειες. Τέτοια χαρακτηριστικά αναδεικνύουν την αξία των αυτόχθονων φυλών για το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα, στοιχεία τα οποία βρίσκονται στο κέντρο της ενωσιακής πολιτικής όπως καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Στην Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Κρέατος είμαστε βαθιά πεπεισμένοι ότι, υπό την προϋπόθεση της ουσιαστικής στήριξής του από την Πολιτεία και με τις ενέργειες της ΕΔΟΚ, αλλά και την πρωτοβουλία και οργάνωση των ίδιων των παραγωγών, το κρέας μαύρου χοίρου θα μπορούσε στην επόμενη πενταετία να τριπλασιάσει τα μεγέθη του. Και ειδικότερα: Να καταστεί ιδιαιτέρως αναγνωρίσιμο στον Έλληνα καταναλωτή. Να κερδίσει τη θέση που του αξίζει στα εστιατόρια και στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Να ικανοποιήσει ακόμη περισσότερο τη ζήτηση από το εξωτερικό η οποία έχει αρχίσει να εκδηλώνεται την τελευταία πενταετία. Μείωση κόστους, σταθερή παραγωγή, τυποποίηση προϊόντος, έλεγχος για αποφυγή παραπλάνησης του καταναλωτή, εφαρμογή ενιαίου σχεδίου προώθησης και μάρκετινγκ, μια θέση στον Γαστρονομικό Χάρτη της Ελλάδας, είναι εκ των ων ουκ άνευ στοιχεία για εκπλήρωση όλων των ανωτέρω.

Σχεδιασμός δράσεων και ζωοτεχνική διαχείριση στις νέες συνθήκες εκτροφής

Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων οι χοιροτρόφοι καλούνται να ανταποκριθούν άμεσα στην πρόκληση, διασφαλίζοντας την άριστη υγεία των εκτρεφόμενων χοίρων, την υψηλή ποιότητα του παραγόμενου κρέατος και φυσικά το θεμιτό επίπεδο ευζωίας. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, απαιτείται η ενημέρωση των χοιροτρόφων, η αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων βίο-ασφάλειας, εμβολιασμών και ευζωίας αλλά και της αναγκαίας επένδυσης κεφαλαίων στους χώρους των σταβλικών εγκαταστάσεων (εκσυγχρονισμό, επέκταση αυτών), υποδομών (περιμετρική περίφραξη, τάφρο απολύμανσης κ.α.) και στην αγορά εξοπλισμού (κλωβοί, ταΐστρες, συστήματα εξαερισμού κ.α.). Όλα αυτά χρήζουν Πολιτειακής υποστήριξης λόγω του υψηλού κόστους επένδυσης και του ιδιαίτερου τύπου εκτροφής που συνδυάζει συνθήκες ελεύθερης εκτροφής και πρωτόκολλα βίο-ασφάλειας και ευζωίας, άριστης ζωοτεχνικής διαχείρισης.

Πρόταση της Ε.Δ.Ο.Κ.

Η πρόταση της Ε.Δ.Ο.Κ. στηρίζεται σε ήδη εφαρμοσμένες ευρωπαϊκές πρακτικές (ειδικό καθεστώς δανειοδοτήσεων, ειδική κατηγορία επιδοτήσεων ή/και επιλεγμένων προϊόντων κ.α.) με πλούσια παράδοση στην  εναλλακτική κτηνοτροφία και με παραγωγή ειδικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας όπως το περίφημο jamon Iberico από τον Ισπανικό μαύρο χοίρο, (Το δανείστηκαν από την πολιτιστική μας κληρονομιά) το οποίο υποστηρίζεται από την Ισπανική Πολιτεία.

Κύριε Υπουργέ, με γνώμονα την αδήριτη ανάγκη στήριξης και ανάπτυξης της Ελληνικής Κτηνοτροφίας, πιστεύουμε ότι αυτή η άοκνη και τιτάνια προσπάθεια για τη διάσωση, διατήρηση και ανάπτυξη της μοναδικής αυτόχθονης φυλής χοίρου στην Ελλάδα, ιδιαίτερα με τις παρούσες αντίξοες συνθήκες (COVID-19 και Αφρικανική Πανώλη των χοίρων) πρέπει να υποστηριχθεί, και δια της  συνδεδεμένης  ενίσχυσης στο τελικό παραγόμενο κρέας, έτσι ώστε πρώτον να αποφευχθεί ο οικονομικός στραγγαλισμός των χοιροτροφικών μονάδων, και δεύτερον ,να εισέλθουν νέοι κτηνοτρόφοι,  βελτιώνοντας παράλληλα τις συνθήκες εκτροφής, τις αποδόσεις των παραγωγικών παραμέτρων και την άριστη ποιότητα του παραγόμενου χοίρειου κρέατος.

Η ανάπτυξη του κλάδου αποτελεί μεταξύ άλλων και πρόταση αναδιάρθρωσης της  ελληνικής  κτηνοτροφίας, με εφαρμογή του σε εκτάσεις που δεν μπορούν να  χρησιμοποιηθούν  με άλλο τρόπο, ενώ παράλληλα ενισχύουν την απασχόληση στην ύπαιθρο συμβάλλοντας, στην αειφορία, στην διατήρηση των ζωντανών χωριών και του κοινωνικού ιστού.

Αποτελεί ακόμη ένα επιπλέον προϊόν για  την ελληνική γαστρονομική φαρέτρα  αλλά  κυρίως εμπλουτίζει  με αξιώσεις  τον διαμορφούμενο τουριστικό γαστρονομικό χάρτη  της  Ελλάδος.

 

Ο πρόεδρος, το Δ.Σ, και η επιστημονική ομάδα της Ε.Δ.Ο.Κ. είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση.

 

Με εκτίμηση

Για το Δ.Σ.

Ο Πρόεδρος

Γίτσας Ελευθέριος